Wat is Identity and Access Management (IAM)?
IAM is een verzamelnaam voor technologieën en processen die helpen om te bepalen wie toegang heeft tot welke gegevens en systemen binnen een organisatie. Dit gaat verder dan simpelweg inloggen; het systeem bepaalt ook wat iemand mag doen zodra hij of zij is ingelogd. Zonder een goed IAM-systeem zouden bedrijven veel kwetsbaarder zijn voor datalekken en cyberaanvallen.
Een voorbeeld: je runt een organisatie en elke werknemer heeft toegang tot álle bedrijfsgegevens, inclusief klantinformatie en financiële data. Dit zou een enorm risico zijn. IAM zorgt ervoor dat alleen mensen die het echt nodig hebben, toegang krijgen tot specifieke delen van je netwerk. Dit beschermt je bedrijf tegen zowel interne als externe bedreigingen.
Ook interessant: de 7w’s van toegangscontrole. Deze helpen je in kaart te brengen wat je precies nodig hebt!
De belangrijkste kenmerken van IAM
1. Gebruikersauthenticatie: wie ben jij?
Een van de belangrijkste functies van Identity & Access Management is gebruikersauthenticatie. Dit is simpelweg het proces waarin het systeem controleert of iemand is wie hij of zij beweert te zijn. Dit kan met:
- Een gebruikersnaam en wachtwoord (de basisvorm).
- Tweefactorauthenticatie (bijvoorbeeld een sms-code naast je wachtwoord).
- Biometrische verificatie (zoals vingerafdrukken of gezichtsherkenning).
Denk aan online bankieren: je logt in met een wachtwoord en krijgt een sms-code om je identiteit te bevestigen, of bijvoorbeeld met je vingerafdruk of gezichtsherkenning. Dit is een vorm van IAM die de kans verkleint dat iemand zonder jouw toestemming toegang krijgt.
2. Gebruikersautorisatie: wat mag je doen?
Zodra een gebruiker is ingelogd, bepaalt IAM wat die persoon mag doen. Dit heet autorisatie. Niet iedereen mag alles, en dat is maar goed ook! Een stagiair hoeft bijvoorbeeld geen toegang te hebben tot gevoelige financiële rapporten, maar de CFO wel.
Een ander voorbeeld: je werkt op een afdeling klantenservice. Je mag klantgegevens inzien om mensen te helpen, maar je mag de prijzen van producten niet aanpassen – dat is het werk van de manager. IAM zorgt ervoor dat jij alleen kunt zien en doen wat nodig is voor jouw functie.
3. Role-Based Access Control (RBAC): rechten op basis van je functie
IAM maakt vaak gebruik van Role-Based Access Control (RBAC). Dit betekent dat je toegangsrechten gebaseerd zijn op je functie. Medewerkers op de IT-afdeling hebben bijvoorbeeld toegang tot andere systemen dan iemand op de HR-afdeling.
Dit is handig omdat je dan niet elke individuele medewerker handmatig toegang hoeft te geven tot specifieke systemen. Als iemand promoveert, krijgt diegene gewoon een andere rol met bijbehorende rechten.
4. Single Sign-On (SSO): één keer inloggen, meerdere systemen
Hoeveel wachtwoorden moet jij onthouden voor je werk? Met Single Sign-On (SSO) kun je met één gebruikersnaam en wachtwoord toegang krijgen tot meerdere systemen. Dit maakt het niet alleen makkelijker voor werknemers, maar ook veiliger. Hoe minder wachtwoorden, hoe kleiner de kans dat er eentje wordt gestolen.
Voorbeeld: je logt in bij je werkaccount en hebt daarmee meteen toegang tot je e-mail, CRM-systeem en andere bedrijfsapps zonder opnieuw te hoeven inloggen.
5. Beveiligingsmonitoring en auditing: in de gaten houden wat er gebeurt
IAM-systemen loggen automatisch elke inlogpoging en alle acties die gebruikers uitvoeren. Dit is belangrijk, want als er iets verdachts gebeurt – bijvoorbeeld een onbekende probeert in te loggen op het account van de CEO – kun je meteen ingrijpen.
Daarnaast is deze monitoring belangrijk voor audits en naleving van regelgeving, zoals de GDPR. Bedrijven moeten kunnen aantonen wie wanneer toegang had tot gevoelige data.
6. Tijdelijke toegang: alleen wanneer nodig
Soms moet iemand tijdelijk toegang krijgen tot bepaalde gegevens of systemen. Denk aan een externe consultant die slechts voor een paar weken toegang nodig heeft tot een specifiek project. IAM biedt de mogelijkheid om tijdelijk toegang te verlenen, zodat die persoon alleen gedurende die tijd toegang heeft, en daarna automatisch wordt geblokkeerd.
7. Self-service gebruikersbeheer: zelf wachtwoorden resetten
IAM maakt het voor medewerkers mogelijk om eenvoudige taken, zoals het resetten van een wachtwoord, zelf te doen. Hierdoor hoeven IT-afdelingen minder tijd te besteden aan het oplossen van basistaken. Dit betekent minder werk voor de IT-afdeling en meer autonomie voor de gebruikers.
